ตอนที่3
การเล่นหมากเก็บ
เมื่อโรงเรียนเริ่มเปิดเรียนเป็นวันแรก ของเล่นที่น้องนัทจะขอกับปู่หมู่ก็ต้องหยุดไว้ก่อน
น้องนัทโดนย่าปลุกให้ตื่นตั้งแต่เช้าน้องนัทขยี้ตาแล้วบอกกับย่าว่า “นัทไม่ไปไม่ได้หรอครับย่า” ย่าก็บอกว่า
“แล้วไม่อยากเจอเพื่อนๆหรอ” พอน้องนัทได้ยินคำที่ย่าพูดก็ลืมตาขึ้นวิ่งไปหยิบผ้าขนหนูไปอาบน้ำแต่งตัวไปโรงเรียนอย่างรวดเร็ว
น้องนัท น้องนุ่น และน้องแนน
ได้เจอกันกันเป็นครั้งแรกพร้อมกับการละเล่นของเด็กๆในตอนนี้
การละเล่นนี้
การละเล่นนี้ส่วนมากจะเล่นเฉพาะในกลุ่มของผู้หญิง เรียกว่า
การเล่นหมากเก็บ
การเล่นหมากเก็บเป็นการละเล่นที่เรียบง่ายไม่ต้องเสียเงินในการซื้อของเล่นเหมือนคนในเมืองที่จะต้องไปซื้อของเล่นมา
และในบางคนอาจจะไปเข้าร้านเกมเพื่อเล่นเกมในอินเตอร์เน็ต
จะต้องเสียเงินจ่ายค่าเน็ตหรือเล่นเกมในโทรศัพท์จะต้องเสียเงินจ่ายค่าโทรศัพท์ ค่าสายชาร์ด
ค่าไฟ
และค่าเติมเงินใส่โทรศัพท์กว่าที่จะได้เล่นไม่เหมือนการเล่นหมากเก็บที่เป็นภูมิปัญญาของชาวบ้านที่หาเล่นง่ายๆ
น้องนุ่นพูดว่า
“การเล่นมากเก็บถึงจะเป็นการละละของชาวบ้านแต่ก็ทำให้เรามีความสุขนะ ใครจะเล่นกับนุ่นบ้าง” นัทกับแนนตอบทันทีว่า “เล่น
แต่เล่นไม่เป็น” เดี๋ยวนุ่นสอนเอง เขาใช้แค่ก้อนหินหรือก้อนกรวดเท่านั้นและก็เล่นกันตั้งแต่
2 – 4 คน
การเล่นหมากเก็บใช้ก้อนหินหรือก้อนกรวดที่มีลักษณะกลมๆ 5 ก้อน เสี่ยงทายว่าใครจะเล่นก่อน
โดยวิธีขึ้นร้าน คือ ถือหมากทั้งห้าเม็ดไว้แล้วโยนพลิกหงายหลังมือรับ
แล้วพลิกมือกลับรับอีกที ใครเหลือหินอยู่ในหินอยู่ในมือมากที่สุดคนนั้นเล่นก่อน
มีทั้งหมด 5 หมาก
หมากที่
1 ทอดหมากให้ห่างๆ กัน เลือกลูกนำไว้ 1 เม็ด ควรใช้เม็ดกรวดที่ห่างที่สุด
โยนเม็ดนำขึ้นแล้วเก็บทีละเม็ดพร้อมกับรับลูกนำที่หล่นลงมาให้ได้ ถ้ารับไม่ได้ถือว่า
"ตาย" ขณะที่หยิบเม็ดที่ทอดนั้น ถ้ามือไปถูกเม็ดอื่นถือว่า ตาย
หมากที่
2 เก็บทีละ 2 เม็ด
หมากที่
3 เก็บทีละ 3 เม็ด
หมากที่
4 ใช้โปะ ไม่ทอด คือ ถือหมากทั้งหมดไว้ในมือ
โยนลูกนำขึ้นแล้วโปะเม็ดที่เหลือลงพื้นแล้วรวมทั้งหมดที่ถือไว้
การเล่นหมากเก็บถึงจะมีแค่ก้อนหินหรือก้อนกรวดแต่ก็สามารถเล่นได้หลายแบบนะ
เดี๋ยวนุ่นจะบอกการเล่นหมากเก็บแบบที่สองกันว่าจะสนุกเหมือนแบบที่หนึ่งหรือเปล่า
หมากเก็บแบบที่สอง "ขึ้นร้าน"
ได้กี่เม็ดเป็นแต้มของคนนั้น ถ้าขึ้นร้านเม็ดหล่นหมด ใช้หลังมือรับไม่ได้ ถือว่า
"ตาย" ไม่ได้แต้ม คนอื่นเล่นต่อไป ถ้าใครตายหมากไหนก็เริ่มต้นหมากนั้น
ส่วนมากกำหนดแต้ม 50-100 แต้ม เมื่อแต้มใกล้จะครบ
เวลาขึ้นร้านต้องคอยระวังไม่ให้เกินแต้มที่กำหนด ถ้าเกินไปเท่าไร
หมายถึงว่าต้องเริ่มต้นใหม่โดยได้แต้มที่เกินไปนั้น
วิธีเล่นหมากเก็บนี้มีพลิกแพลงหลายอย่าง เช่น โยนลูกนำขึ้นเก็บทีละเม็ด
เมื่อเก็บได้เม็ดหนึ่งก็โยนขึ้นพร้อมกับลูกนำ 2 - 3 - 4 เม็ด ตามลำดับ หมาก 2 - 3
-4 ก็เล่นเหมือนกัน โยนขึ้นทั้งหมด เรียกว่า "หมากพวง"
แนน
: “โฮ๋! นุ่น
มันเล่นได้หลายอย่างจัง ดีจังเลย”
นัท
: “แล้วมันสามารถทำอะไรได้อีกล่ะนุ่น”
นุ่น
: “มันมีประโยชน์อีกนะ”
นัท
: “มันมีประโยชน์อย่างไรหรอ”
นุ่น
: “เป็นการใช้เวลาว่างให้เป็นประโยชน์
ฝึกสมาธิ เกิดไหวพริบในการแก้ปัญหา ฝีกน้ำใจเป็นนักกีฬา
โดยปราศจากการพนันอันเป็นอบายมุข และเป็นการปลูกฝังความรักความสามัคคีในหมู่เด็กอย่างเราด้วยนะ
นัท แนน :
“โอ้โฮ๋! อัศจรรย์จริงๆเลยนุ่น
แค่ก้อนหินสามารถทำให้เราได้เล่นสนุกกันและมีความสุขได้ขนาดนี้”
นุ่น
: “ใช่แล้ว! แค่ก้อนหินก็ประโยชน์ได้”
นัท
: “ใช่แล้ว! อย่างที่ปู่เคยบอกว่า การละเล่นที่เป็นภูมิปัญญาชาวบ้านสามารถทำได้ง่ายๆโดยที่เราไม่ต้องเสียเงิน”
แนน
: “งั้น
เรามาเล่นต่อกันเถอะ”
นัท นุ่น : “ได้เลย”
อุไร ลักขณา
